Kamis, 29 Maret 2012

Dongéng “Ki Mandor (Coét Kohok)” (Dongeng-dongeng Kec. Cikalongwetan)

Ku: Randi Herawan
Baheula kacaritakeun di kampung Bojongsero téh aya jawara anu kawentar ngaranna nya éta Ki Mandor. Ari ngaran aslina mah Ki Asnap, disebut Ki Mandor téh sabab manéhna jadi mandor besar di Perkebunan Téh PTPN VIII . Manéhna lain waé kawentar ku elmu kadugalanana, tapi ogé kawentar jalma anu jugala ku pakayana. Cenah, di sakacamatan éta mah manéhna anu pang beungharna. Sanajan kitu, Ki Mandor teu agul. manéhna mah tara koret, soméah, jeung teu adigung ku pakayana. Lamun kira-kira aya masarakat anu keur butuh duit atawa butuh naon waé ku manéhna mah tara disaha-saha, pasti dibantuan boh duitna boh tanagana. Nu matak, warga masarakat di kampung jeung di désa éta ngahargaan, ngahormat, jeung mikolot ka Ki Mandor.
Malah mah keur ceuyah-ceuyahna kampung Bojongséro ku begal jeung ku bangsat. Imah Ki Mandor mah tara ditoél-toél acan. Padahal, ceuk akal mah, imah jalma beunghar pasti pakayana anu diteundeun di imah moal sagawayah jeung tina salapan leuit anu aya di sabudeureun imahna, tara aya pisan anu kosong, tiap leuit pasti pinuh ku paré jeung hajeli. Ingon-ingon sabangsaning doma, munding jeung hayam mah geus teu ka itung di kandang-kandang anu aya di tukangeun imahna.
Hiji waktu basa Ki Mandor lilir tengah peuting. Ki Mandor ngadéngé aya sora keletrak-keletrék di gigieun kamarna. Basa kumanéhna ditoong, bener baé aya opat jelema keur nagbongkar salah sahiji leuitna. Katinggalina jelema éta mawa paré dalapan gedéng séwang. Geus apal kitu Ki Mandor cicing di kamar, bari ngemat ajian kahimeungan, tuluy manéhna mah saré deui.
Isuk-isuk, Ki Mandor kaluar ti imah, manéhna ngahaja cicing heula dina golodog. Teu lila ti dinya, Ki Mandor tuluy ka pipir néang bangsat anu tadi peuting ngabangsat leuitna, da sabab rarasaan bangsat anu opat éta mah geus jauh ti imah Ki Mandor padahal ngan sakur kukulilingan di imah Ki Mandor nepi ka capé, tuluy  kasaréan di pipir imah Ki Mandor.
Harita pisan, bangsat diharudangkeun ku Ki Mandor. Bangsat anu opatan  rareuwas naker, sabab gening salila sabeulah peuting téh ngan kukurilingan di imah nu dipalingan ku maranéhna. Harita, bujang Ki Mandor gareuwat marawa pakarang anu maksudna mah jang nggagebugan bangsat, tapi Ki Mandor ngahalangan niat para bujangna pikeun nggagebugan bangsat éta. Ki Mandor ngan nanya ka opat bangsat éta, maranéh jurungan saha?, asal maranéh ti mana?. Sanggeus ngawalaler, Ki Mandor  nitah nyangu congcot opat ka Nin Anéri. Congcot anu opat éta téh dibahankeun ka maranéhna jeung saméméh baralik, disuguhan kalayan sugema, mawa paré opat gedéng séwang jeung dibahanan baju opat setél.
Antukna, bangsat anu opatan téh nyanggupan daék nganteur Ki Mandor ka pingpinan maranéhna anu cenah mah dipingpin ku jago Cibarusah. Sanggeus nepi tempat anu dituju, Ki Mandor manggihan pingpinan bangsatna, lain ngan sakur reuwas, tapi pingpinan bangsat éta kakaraeun panggih jeung jelema anu bageur naker. Nu lian mah, kapalingan téh ambek, kesel, jeung teu saeutik anu ngakalakeun ka bangsatna, tapi ieu mah kalah ka dibahanan jeung disuguhan.
Pingpinan bangsat, ngenta hampura jeung nganuhunkeun ka Ki Mandor yén bujangna teu dirogahala jeung malah mah dibahanan. Ti harita, pingpinan bangsat éta jangji, lamun maranéhna cadu deui ngaganggu kahirupan jeung ngabangsat di daérah Bojong Séro. Pikeun nyirian yén éta harta banda urang Bojongséro, kakandangan sabangsaning ingon-ingon jeung leuit-leuit paré, kudu digantungan ku coét kohok.

Tidak ada komentar:

Posting Komentar